Leiderschap langs het kanaal

Ik had mij voorgenomen na mijn afstuderen vaker te bloggen. Op zich is dat -gegeven de huidige frequentie- geen lastig voornemen, maar erg leeg als er geen actie aan verbonden is. Dus daar gaat ‘ie:

Ik sprak laatst Bas Labordus, een freelance roeicoach. Hij mij vertelde wat coaches op de fiets langs het kanaal nu eigenlijk doen. Ik ontdekte een interessante parallel met hoe je vanuit leiderschap veranderingen tot stand kunt brengen. Bas over het coachen van een roeiteam:

“Om een team tot betere prestaties te kunnen brengen heb ik inzicht nodig in de individuele roeiers. Ik gesprek met iedere roeier let ik op subtiele signalen: heeft iemand veel uitleg nodig, hoe is het met de motivatie, klagerig of juist enthousiast. Daar pas ik mijn aanwijzingen op aan: op techniek gericht, sociaal individueel of voor het team of juist energie efficiëntie. Ik heb gemerkt als je de roeiers in de boot als individuen van een team benadert, dat het beste in hen bovenkomt. Ik zie mijzelf als een spiegel voor de sporters zodat zij zelf tot betere prestaties komen.”

De metafoor van roeiers in een boot wordt vaak gebruikt in management-termen en dan vooral dat alleen teamwerk leidt tot de beste prestaties. In de praktijk blijkt dat ten dele waar. Het beeld wat gebruikt wordt is dat je een team moet zijn met één doel voor ogen. “Tuurlijk,” zegt Bas, “natuurlijk gaat het een roeiteam om het neerzetten van een sportieve prestatie. Het is de vraag hoe je als coach de individuele karakters aanspreekt op dat gezamenlijke belang. Wanneer een team een wedstrijd voorbereidt bespreek je het raceschema met een strategie voor ieder deel van de race. Dat geeft voor sommige roeiers de veiligheid van een plan. De grap is dat je in een wedstrijd altijd te maken hebt met veranderende omstandigheden. Het plan kan nog zo goed zijn, maar je zal in moeten spelen op de prestaties van de andere boten. Daar kunnen andere roeiers weer wat mee: zij bedenken terstond een oplossing om de race tóch te winnen. Daar ligt de rol van de coach: de karakters herkennen en een duidelijke strategie afspreken waarbij je alle talenten benut.”

In de managementliteratuur komt coachen voor in het situationeel leiderschap door Hersey en Blanchard. Coachen is gericht op de relatie en minder op de taak, een interessant gegeven als je denkt aan de roeiers. De coach op de fiets langs het kanaal is dus niet bezig met het perfectioneren van de roeitechniek, maar de roeiers inspireren om vanuit je eigen talent met elkaar een prestatie neer te zetten. Wat betekent dat voor leiderschap bij verandering? Bas gebruikt onderstaand filmpje om te illustreren wat zeker niet werkt. Maar hoe vaak worden teams toch op deze manier aangesproken om tot andere prestaties te komen? Tijd voor verandering.